_ _    _ _____  ___   __                       
 __      _(_) | _(_)___ / ( _ ) / /_   ___ ___  _ __ ___  
 \ \ /\ / / | |/ / | |_ \ / _ \| '_ \ / __/ _ \| '_ ` _ \ 
  \ V  V /| |   <| |___) | (_) | (_) | (_| (_) | | | | | |
   \_/\_/ |_|_|\_\_|____/ \___/ \___(_)___\___/|_| |_| |_|

Andrzej Nowicki (filozof)

W tym artykule zbadamy temat Andrzej Nowicki (filozof) z różnych perspektyw, aby zrozumieć jego wpływ w różnych kontekstach i jego dzisiejsze znaczenie. Na przestrzeni dziejów Andrzej Nowicki (filozof) odgrywał kluczową rolę w życiu ludzi, wpływając na ich decyzje, przekonania i działania. Poprzez wszechstronną analizę zbadamy implikacje Andrzej Nowicki (filozof) w społeczeństwie, polityce, nauce, kulturze i innych odpowiednich dziedzinach. Celem tego artykułu jest przedstawienie kompleksowego spojrzenia na Andrzej Nowicki (filozof), dostarczenie cennych informacji i głębokich refleksji, które zachęcają do refleksji i debaty.
Andrzej Rusław Fryderyk Nowicki
Ilustracja
Portret Andrzeja Nowickiego, obraz Żanety Antosik, 2016 r.
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

27 maja 1919
Warszawa

Data i miejsce śmierci

1 grudnia 2011
Warszawa

profesor
Specjalność: filozofia, religioznawstwo
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1947 – filozofia
Uniwersytet Warszawski

Habilitacja

1962 – filozofia
Uniwersytet Warszawski

Profesura

1976

nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Warszawski

Okres zatrudn.

1952–1963

Uczelnia

Uniwersytet Wrocławski

Okres zatrudn.

1963–1973

Uczelnia

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

Okres zatrudn.

1973–1991

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal 10-lecia Polski Ludowej Medal Komisji Edukacji Narodowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL” Złoty Medal Œuvre humanitaire (Francja)
Odznaka „Zasłużony dla Sanoka”
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Grób Andrzeja Nowickiego na cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie

Andrzej Rusław Fryderyk Nowicki (ur. 27 maja 1919 w Warszawie, zm. 1 grudnia 2011 tamże) – polski filozof kultury, historyk filozofii i ateizmu, religioznawca, wykładowca akademicki (UW, UWr i UMCS), specjalista z zakresu filozofii włoskiego Oświecenia, koneser sztuki, dyplomata. Twórca systemu filozoficznego, który nazwał „ergantropijno-inkontrologicznym systemem filozofii spotkań w rzeczach”. Działacz ateistyczny, założyciel i prezes wielu organizacji laickich, wolnomyślicielskich i religioznawczych. Wolnomularz, w latach 1997–2001 wielki mistrz Wielkiego Wschodu Polski.

Życiorys

Praprapraprawnuk Józefa Radzimińskiego h. Lubicz (zm. 1820), posła na Sejm Czteroletni. Urodził się 27 maja 1919 w Warszawie, w rodzinie Zbigniewa Ludwika Nowickiego h. Rogala (1892–1942) i Zofii Walerii ze Słubickich h. Prus I (1896–1977). W latach 1930–1937 uczył się w Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie. W latach 1934–1937 należał do socjalistycznej organizacji młodzieży szkół średnich „Spartakus”, działającej pod patronatem PPS, następnie w latach 1937–1939 do Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej. Jeszcze przed studiami (w latach 1935–39) zaczął brać udział w wykładach i seminariach Kazimierza Czapińskiego z historii filozofii, teorii marksizmu i historii doktryn politycznych.

W latach 1937–39 Studiował filozofię, psychologię i italianistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1938 był członkiem Polskiego Towarzystwa Filozoficznego. Po wybuchu II wojny światowej kontynuował studia na uniwersytecie podziemnym. Do jego nauczycieli należeli Władysław Witwicki, Władysław Tatarkiewicz, Tadeusz Kotarbiński czy Antoni Bolesław Dobrowolski. Promotorem jego pracy magisterskiej dotyczącej filozofii Heraklita (złożonej w 1943) i doktorskiej pt. O czynie bohaterskim (złożonej w 1947) był Tatarkiewicz.

W czasie II wojny światowej wojny był członkiem socjalistycznej grupy „Płomienie”. Od 1942 roku w Związku Walki Zbrojnej. Od 1942 należał do PPS. W latach 1942–1944 był członkiem władz Wydziału Młodzieży PPS i oficerem politycznym III kompanii im. Komuny Paryskiej w batalionie OW PPS im. Jarosława Dąbrowskiego, redaktorem naczelnym miesięcznika „Światło” i członkiem komitetu redakcyjnego miesięcznika „Młodzież Socjalistyczna”. Brał czynny udział w powstaniu warszawskim, zarządzając pracą kulturalno-oświatową Ekspozytury Starostwa Powstańczego Warszawa Północ.

W pierwszych latach po wojnie, jeszcze za czasów swojego członkostwa w PPS-ie, był osobistym sekretarzem premiera Edwarda Osóbki-Morawskiego. Uczestniczył w delegacji polskiej na konferencji w Poczdamie, w latach 1945–47 pełnił funkcję attaché kulturalnego przy polskiej placówce dyplomatycznej w Rzymie. W latach 1947–48 pracował w Wydziale Zagranicznym Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS. W latach 1947–50 należał do redakcji tygodnika „Świat i Polska“.

W latach 1948–1981 był członkiem PZPR. Przez wiele środowisk był krytykowany za udział w propagandzie antyreligijnej lat 40. i 50. (por. wydaną wówczas książkę Papieże przeciwko Polsce, Książka i Wiedza, 1949). Od 1950 był Agentem Informatorem Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego o ps. „Olimpia” i formalnie dopiero 24 maja 1955, w związku z wyeliminowaniem z sieci agencyjnej, decyzją Naczelnika Wydziału I Departamentu III KdsBP jego teczka personalna trafiła do archiwum Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego. Był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu (1957–62), prezydium Zarządu Głównego Towarzystwa Szkoły Świeckiej (1957–69), Zarządu Głównego Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej (od 1969), którego został członkiem honorowym w 1977.

Był jednym z założycieli Stowarzyszenia Ateistów i Wolnomyślicieli (w 1957), w którym był przewodniczącym Zarządu Głównego w pierwszych latach działalności (1957–62). Był współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Religioznawczego (w 1956; od 1958 członek zarządu), w którym pełnił w latach 1973–88 funkcję prezesa (od 1988 prezes honorowy). Założył również pismo religioznawcze „Euhemer” (1957), którego był w latach 1957–81 redaktorem naczelnym.

W 1962 uzyskał tytuł docenta (obecnie doktorat) na podstawie obrony pracy Centralne kategorie filozofii Giordana Bruna na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1971, zaś zwyczajnego w 1976 roku. Wykładał filozofię na Uniwersytecie Warszawskim (1952–1963), Uniwersytecie Wrocławskim (1963–1973, pełnił tu funkcję kierownika Katedry Historii Filozofii oraz założył Wrocławski Ośrodek Studiów nad Filozofią Włoskiego Odrodzenia) i Uniwersytecie Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie (1973–1991, gdzie piastował stanowisko kierownika Zakładu Filozofii Kultury Międzyuczelnianego Instytutu Filozofii i Socjologii). W czasie czterdziestu lat wypromował 112 magistrów i 35 doktorów.

W ramach prac naukowych zajmował się przede wszystkim Lucilio Vaninim, któremu poświęcił kilka książek i liczne artykuły, a także osobie Giordano Bruno. W ramach tych badań utrzymywał żywe kontakty z włoskimi środowiskami naukowymi, publikował we włoskich pismach. Jego dorobek naukowy w tym zakresie został we Włoszech doceniony również symbolicznie, gdyż został uhonorowany za swój wkład w studia na renesansową myślą włoską medalami. W 1967 za zasługi dla kultury włoskiej dekretem Prezydenta Republiki Włoskiej został mianowany członkiem zwyczajnym zagranicznym Akademii Nauk Moralnych i Politycznych w Neapolu. Wyróżniony został również honorowym obywatelstwem miast Taurisano (1967) i Noli (1976).

Po transformacji związał się z wolnomularstwem. W 1994 został współzałożycielem czasopisma „Wolnomularz Polski“. W latach 1997–2001 — przez kolejne cztery kadencje — pełnił funkcję wielkiego mistrza Wielkiego Wschodu Polski. Pełnił funkcję wiceprezydenta Polskiej Grupy Narodowej Universala Framasona Ligo(inne języki) (Uniwersalnej Ligi Masońskiej). W 2007 został członkiem Komitetu Honorowego Polskiego Stowarzyszenia Racjonalistów.

Część biblioteki Nowickiego z oznaczeniami, które sam napisał po chińsku i z jego zdjęciem na jednej z niższych półek - fot. Ivonna Nowicka, 2002.

Jako ergantropista interesował się duchowymi osiągnięciami różnych kultur, w tym malarstwem, literaturą, był melomanem. Przebywając już na emeryturze, zainteresowany kulturą chińską, zaczął się samodzielnie uczyć języka chińskiego.

Jego prace obejmują ponad 1200 pozycji, w tym ok. 1000 w języku polskim, 142 po włosku, 58 w 10 innych językach. Jest autorem ok. 50 książek.

Od 26 grudnia 1942 był żonaty z Zenobią Natalią z domu Skrzek (1921–2005). Mieli troje dzieci: Przemysława Andrzeja (ur. 1944), Światosława Floriana (ur. 1947), byłego męża Wandy Nowickiej, i Kingę Jawnutę Nowicką–Lohmann (ur. 1948).

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Komunalnym Północnym (kwatera W-XIII-4-9-14).

Dorobek naukowy

Wybrane książki

  • Papieże przeciw Polsce. Doświadczenia dziesięciu stuleci naszych dziejów (Książka i Wiedza, 1949)
  • Kopernik – człowiek Odrodzenia (Wiedza Powszechna, 1953)
  • Podróż w świat średniowiecznych cudów (Wiedza Powszechna, 1954, 1956)
  • Wykłady z historii filozofii i myśli społecznej Odrodzenia (PWN, 1956)
  • Grzegorz z Sanoka, 1406–1477 (PWN, 1958)
  • Starożytni o religii (Polskie Towarzystwo Religioznawcze, 1959)
  • Centralne kategorie filozofii Giordana Bruna (PWN, 1962)
  • Wypisy z historii krytyki religii (Książka i Wiedza, 1962)
  • Wykłady o krytyce religii (Książka i Wiedza, 1963)
  • Ateizm (Iskry, 1964)
  • Wykłady o krytyce religii w Polsce (Książka i Wiedza, 1965)
  • Filozofia włoskiego Odrodzenia (PWN, 1967)
  • Centralne kategorie filozofii Vaniniego (PWN, 1970)
  • Filozofia francuskiego Odrodzenia (PWN, 1973)
  • Człowiek w świecie dzieł (PWN, 1974)
  • Ostatnia noc Vaniniego (Katowice 1976)
  • Współczesna filozofia włoska (PWN, 1977)
  • Portrety filozofów w poezji, malarstwie i muzyce (Wydawnictwo Lubelskie, 1978)
  • Giordano Bruno (Wiedza Powszechna, 1979)
  • Lampa trzydziestu spotkań (Katowice 1980)
  • Nauczyciele (Lublin 1981)
  • Witwicki (Wiedza Powszechna, 1982)
  • Uczeń Twardowskiego. Władysław Witwicki (Katowice 1983)
  • Czas i człowiek (Nasza Księgarnia, 1983)
  • Zarys dziejów krytyki religii. Starożytność (1986)
  • Vanini (Wiedza Powszechna, 1987)
  • Kazimierz Łyszczyński (TKKŚ, 1989)
  • Spotkania w rzeczach (PWN, 1991)
  • Filozofia masonerii u progu siódmego tysiąclecia (Gdynia, 1997)
  • Atena Creanda (nieopublikowana, pisana w latach 2009–2010)

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c Łukaszyński 2013 ↓, s. 126.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Łukaszyński 2013 ↓, s. 128.
  3. ↑ Wielki Wschód Polski – wielka loża masońska. wolnomularstwo.pl.
  4. ↑ a b c Marek Jerzy Minakowski: Andrzej Rusław «Biskup» Nowicki h. Rogala. Wielka Genealogia Minakowskiego . sejm-wielki.pl, 2017-05-13. . (pol.).
  5. ↑ a b Życiorys Andrzeja Nowickiego , wolnomularstwo.pl (pol.).
  6. ↑ Szkoła im. Stanisława Staszica w Warszawie 1906–1950.
  7. ↑ a b c d e f g h Łukaszyński 2013 ↓, s. 127.
  8. ↑ a b c Majewska 2013 ↓, s. 393.
  9. ↑ Teresa Rzepa: Psychologia Władysława Witwickiego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1991, s. 183. ISBN 83-232-0332-6.
  10. ↑ Numer rejestracyjny 2742/46.
  11. ↑ Łukaszyński 2013 ↓, s. 128–129.
  12. ↑ Łukaszyński 2013 ↓, s. 127, 128.
  13. ↑ a b c d e Łukaszyński 2013 ↓, s. 129.
  14. ↑ a b Majewska 2013 ↓, s. 394.
  15. ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze , cmentarzekomunalne.com.pl .
  16. ↑ M.P. z 1955 r. nr 70, poz. 888 - Uchwała Rady Państwa z dnia 12 stycznia 1955 r. nr 0/105 - na wniosek Zarządu Głównego Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa”.

Bibliografia

  • Szkoła im. Stanisława Staszica w Warszawie 1906–1950. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, s. 116, 160, 515, 565, 568, 593. ISBN 83-06-01691-2.
  • Francesco Paolo Raimondi: Andrzej Nowicki – filosofo e storico della filosofia, Taurisano 1992.
  • Henryk Borowski, Czesław Gryko, Stefan Symotiuk, Bibliografia prac – siedemdziesięciolecie Profesora Andrzeja Nowickiego, UMCS, Lublin 1989. Pełniejsza bibliografia prac A. Nowickiego (na dzień 27.5.2009, obejmująca ponad 1263 pozycje, mieści się na 80 stronach A4).
  • Czy istnieje filozofia masońska? (Wywiad z prof. dr hab. Andrzejem Nowickim), Sztuka Królewska. Historia i myśl wolnomularstwa na przestrzeni dziejów, red. N. Wójtowicz, Wrocław 1997.
  • Norbert Wójtowicz, Walka o „kulturę świecką” w pracach pierwszego przewodniczącego Stowarzyszenia Ateistów i Wolnomyślicieli, Propaganda antykościelna w Polsce w latach 1945–1978, red. St. Dąbrowski, B. Rogowska, Wrocław 2001.
  • N. Wójtowicz, Nowicki Andrzej Rusław, N. Wójtowicz, Masoneria. Mały słownik, Warszawa 2006, s. 266.
  • Zofia Majewska. Spotkanie w ogrodzie Andromedy (Jubileusz profesora Andrzeja Rusława Nowickiego). „Wschodni Rocznik Humanistyczny”. 6, s. 458–461, 2009. 
  • Janusz Łukaszyński. Inkontrologiczna koncepcja wzajemności. „Nauki Społeczne”. 1(7), s. 112–131, 2013. ISSN 2080-6019. 
  • Zofia Majewska. Wspomnienie o Profesorze Andrzeju Nowickim (1919–2011). „ΣΟΦΙΑ”. 13/2013. s. 393–401. ISSN 1642-1248. 

Linki zewnętrzne

Wielcy mistrzowie polskiej masonerii od 1992
Wielcy mistrzowie Wielkiej Loży Narodowej Polski
Wielcy mistrzowie Wielkiego Wschodu Polski
Prezydenci Polskiej Federacji „Le Droit Humain”
Wielcy mistrzowie Wielkiego Wschodu Rzeczypospolitej Polskiej

Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot