W tym artykule poruszony zostanie temat Charles Lyell, kluczowego pojęcia w obecnym kontekście, które obejmuje różne aspekty życia codziennego. Charles Lyell stał się tematem rosnącego zainteresowania ze względu na jego znaczenie w różnych obszarach, od nauki i technologii po kulturę i społeczeństwo. W trakcie tej eksploracji analizowanych będzie wiele aspektów Charles Lyell, od jego pochodzenia i ewolucji po jego implikacje i zastosowania we współczesnym świecie. Szczegółowo zbadany zostanie jego wpływ w różnych kontekstach, a także perspektywy i debaty wokół tego tematu. Poprzez wyczerpującą analizę postaramy się rzucić światło na dzisiejsze znaczenie i złożoność Charles Lyell.
Był reformatorem nowoczesnej geologii, którą oparł na zasadzie aktualizmu geologicznego (uniformitaryzmu), odrzucając katastrofizm i ugruntowując pogląd o niezmiernie długim czasie trwania okresów geologicznych. Zasadę tę rozwinął i uzasadnił w swoim podstawowym dziele The Principles of Geology (1830–1833).
Poglądy Lyella wyrażone w dziele Principles of Geology były dużo bardziej jednoznaczne niż dzisiaj to przyjmujemy, właściwie skrajne. Zwalczał on wszelkie koncepcje zakładające wielkoskalowe katastrofy geologiczne na Ziemi. Twierdził, że wszelkie zjawiska geologiczne można wyjaśnić za pomocą procesów działających dzisiaj i gatunki nie ulegają zmianom i nie wymierają. Stanowisko Lyella złagodniało pod wpływem dyskusji z wieloletnim przyjacielem, Karolem Darwinem, który w swej pracy z 1859 r., O powstawaniu gatunków dowodził, iż organizmy żywe stale podlegają ewolucji, przecząc tym samym przyjętym dotąd poglądom o ich niezmienności. Lyell, pod naporem wciąż pojawiających się dowodów, zaczął przychylać się do wniosku, że nie tylko zwierzęta oraz rośliny bezustannie ulegają przekształceniom, ale także Ziemia wskutek nieprzerwanie oddziałujących na nią różnych procesów geologicznych przechodzi zmiany.
Lyell używał słowa „uniformizacja” w czterech znaczeniach:
uniformizacja praw natury – prawa natury są niezmienne w czasie
uniformizacja procesów – obserwacja procesów zachodzących współcześnie może wyjaśnić przeszłość
uniformizacja intensywności procesów – procesy geologiczne w przeszłości zachodziły w podobnym tempie jak dzisiaj
uniformizacja stanu – zmiany na Ziemi mają charakter cykliczny, brak dowodów, że zachodzą one w sposób liniowy.
Dwa pierwsze znaczenia są powszechnie uznane przez geologów na całym świecie, natomiast trzecie i czwarte, przyjęte woluntarystycznie przez Lyella, spowodowały zastój myśli geologicznej na 150 lat.
Michael J. Benton: Gdy życie prawie wymarło. Tajemnica największego masowego wymierania w dziejach Ziemi, Prószyński i S-ka, Warszawa 2017, s. 79–98, ISBN 978-83-8097-074-8.