W tym artykule Dziennik Telewizyjny (program informacyjny) zostanie szczegółowo przeanalizowany, uwzględniając jego różne aspekty, wpływ na społeczeństwo i jego dzisiejsze znaczenie. Od swoich początków po ewolucję w czasie, Dziennik Telewizyjny (program informacyjny) odgrywał fundamentalną rolę w różnych aspektach życia codziennego. Dzięki podejściu multidyscyplinarnemu zbadane zostaną różne perspektywy, które pozwolą nam lepiej zrozumieć dzisiejsze znaczenie i znaczenie Dziennik Telewizyjny (program informacyjny). Podobnie zbadane zostaną obecne trendy związane z Dziennik Telewizyjny (program informacyjny) i rozważona zostanie jego rola w przyszłości.
Pierwsze wydanie Dziennika Telewizyjnego zostało wyemitowane 2 października 1957, program zastąpił istniejące od 30 kwietnia 1956 Wiadomości Dnia. Pierwsze wydanie serwisu poprowadził Jerzy Tepli. Pierwsze Dzienniki Telewizyjne nadawane były tylko raz na dobę, o godz. 19.30. 1 czerwca 1963 przesunięto godzinę głównego wydania na 20.00, lecz 1 stycznia 1965 przywrócono poprzednią godzinę, 19.30. W latach 1965–1976 w soboty nie było wydania wieczornego Dziennika Telewizyjnego, lecz Monitor, który prowadzili – na zmianę – Karol Małcużyński i Edmund Męclewski. W miarę rozwijania się w Polsce telewizji, wydłużania się czasu emisji programu telewizyjnego, wreszcie po uruchomieniu Programu II Telewizji Polskiej pojawiały się kolejno dodatkowe wydania – późnowieczorne, popołudniowe, poranne i w południe. Pod koniec swojego istnienia Dziennik Telewizyjny nadawany był w następujących – w przybliżeniu – godzinach:
10.00 – wydanie poranne (poniedziałek-piątek, od 3.01.1984 Dziennik-Wiadomości)
10.10 – Dziennik Dodatek Gospodarczy (wcześniej Reforma Gospodarcza) (poniedziałek, środa, piątek w latach 1988–1989)
10.30 – wydanie poranne (sobota, od 1985 do 3.02.1990, Dziennik-Wiadomości)
10.35 – wydanie poranne (niedziela)
12.00 – wydanie w południe Dziennik Telewizyjny (codziennie, lecz nie w latach 80. – do 1982 nadawane w niedziele, po nim – Magazyn Świat, redagowany i prowadzony przez Grzegorza Woźniaka)
15.00 – wydanie popołudniowe Dziennik Telewizyjny (poniedziałek–piątek, lata 70.)
16.30 – wydanie popołudniowe Dziennik Telewizyjny (poniedziałek–piątek) (w dni wolne od nauki szkolnej od 1.07.1983 do 30.12.1983)
17.00 – wydanie popołudniowe Dziennik Telewizyjny (poniedziałek–piątek) (w dni robocze, w roku 1983 jedynie w dni nauki szkolnej – do 23.12.1983)
17.20 – Dziennik-Wiadomości, wydanie to zastąpił 26.06.1986 Teleexpress, a w okresie 02.01.1984–29.06.1984 nadawane było o 16.30
19.30 – główne wydanie Dziennik Telewizji Polskiej (codziennie, w okresie 1976–20.12.1979 i w dniu 31.12.1979 pod nazwą Wieczór z Dziennikiem, a następnie – od 21.12.1979 do 17.11.1989 Dziennik Telewizyjny).
22.00 – Dziennik Komentarze (codziennie w latach 1984–1988, orientacyjna godzina emisji, np. 26.01.1984 nadany już o 20:45)
22.50 – Dziennik Echa Dnia (od poniedziałku do piątku od lata 1988 do 2.02.1990, godzina emisji również orientacyjna – zdarzały wydania nadawane nawet ok. 0:20).
23.30 – Dziennik 24 godziny (od poniedziałku do piątku w latach 1982–1984).
W niedziele wyborcze lat 80. układ wydań Dziennika był następujący:
7.00, 7.55, 8.50, 10.30, 12.00, 15.15, 17.20, 22.05 – wydania specjalne
19.30 – główne wydanie
Po Sierpniu 1980Dziennik Telewizyjny był jednym z najzacieklej krytykowanych przez „Solidarność” i środowiska opozycyjne bastionów władzy i równie zaciekle przez władzę PRL broniony i sterowany. Był często narzędziem manipulacji i dezinformacji, przy czym nie wzdragano się przed stosowaniem metod powszechnie uznawanych w dziennikarstwie za nieuczciwe i godne potępienia.
Bezpośrednio po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce w 1981 prezenterzy występowali w mundurach wojskowych. Wieczorne wydanie Dziennika w dniu ogłoszenia stanu wojennego zostało wydłużone do półtorej godziny.
29 marca 1987 po raz ostatni Dziennik Telewizyjny był równolegle emitowany na obu antenach TVP. Następnego dnia na antenie TP2 powstał program informacyjny Panorama dnia.
W 1988 pojawiły się dwa bloki programowe podczas głównego wydania Dziennika Telewizyjnego:
w soboty – „Kronika kulturalna”, prowadzona przez Irenę Jagielską,
w niedzielę – „Magazyn międzynarodowy”, prowadzony przez Grzegorza Woźniaka.
28 października 1989 na koniec wywiadu w głównym sobotnim wydaniu Dziennika Telewizyjnego, aktorka Joanna Szczepkowska wypowiedziała słowa: „Proszę Państwa, 4 czerwca 1989 skończył się w Polsce komunizm”, które uznaje się za symboliczne zakończenie „ery komunizmu” w Polsce. Trzy tygodnie później – 18 listopada – Dziennik Telewizyjny został zastąpiony przez Wiadomości TV. Ostatnie główne wydanie Dziennika Telewizyjnego poprowadził Janusz Świerczyński, a redagował je Marek Barański.
Na temat wypowiedzi Szczepkowskiej funkcjonuje kilka wersji wydarzeń:
głoszona przez Joannę Szczepkowską: wypowiedź nagrano tuż przed Dziennikiem, a kasetę z nagraniem dostarczono na antenę w ostatniej chwili,
głoszona przez związanego z PRL-owską ekipą DTV, publicystę byłej „Trybuny” Marka Barańskiego: nagrania wywiadu ze Szczepkowską dokonano mniej więcej sześć-siedem godzin przed programem a sama wypowiedź została zakwalifikowana do emisji przez Barańskiego w związku z nieformalnymi porozumieniami ówczesnej ekipy DTV z nowymi władzami kraju.
W latach 1982–1984 nadawano dziennik 24 godziny – jako podsumowanie dnia, a w czwartek 26 stycznia 1984 o godz. 20.45 ruszył Dziennik Komentarze – nadawany do 1988; w nim prowadzący dokonywali „analizy” wydarzeń dnia, było to również miejsce spotkań prowadzących ten dziennik z politykami i ekonomistami w celu przeprowadzenia pozornie swobodnego wywiadu. Pierwsze wydanie prowadził Adam Bronikowski. Dziennik Komentarze został zastąpiony programem Dziennik Echa Dnia pod koniec 1988.
W 1989 poranny Dziennik o godz. 10.00 zmienił formułę na Dziennik z okna – nadawany był z tego miejsca, skąd później (w połowie lat 90.) nadawano Prognozę pogody – z okna budynku redakcji. Stałym prowadzącym Dziennik z okna latem 1989 był Edward Kozak z OTV Katowice. Dziennik z okna zastąpił wydanie poranne nadawane od poniedziałku do soboty.
Ostatni Dziennik przed całkowitym zdjęciem z anteny na rzecz Wiadomości nadano na koniec ferii zimowych 1990 i najprawdopodobniej (na podstawie umieszczonych na stronie o historycznych ramówkach programów telewizyjnych programów dnia z okresu 18.11.1989-10.02.1990) było to wydanie poranne z 9 lutego 1990 (ramówka na ten dzień wskazuje nadanie o 9:15 „Wiadomości”, przy czym ramówka na dzień następny podaje nadanie o 10:30 „Wiadomości Porannych”, co wobec wskazania „Wiadomości Wieczornych” w ramówce na 9.02.1990 sugeruje, że o 9:15 po raz ostatni nadano DT-Wiadomości. W przeciwnym razie ostatnim wydanie Dziennika Telewizyjnego był DT-Echa Dnia nadany tydzień wcześniej, czyli w piątek, 2 lutego 1990 na zakończenie programu).
W latach 2010–2014 na kanale TVP Historia emitowane były archiwalne główne wydania Dziennika Telewizyjnego z lat 1984–1989.
Andrzej Bilik (lata 70. i 80., ostatni dyrektor Dyrekcji Programów Informacyjnych Telewizji Polskiej i zarazem ostatni szef redakcji Dziennika Telewizyjnego)
Barbara Grad (od 1988 Barbara Grad-Woźniak, lata 80. – w DPI od 1974, od 1985 prowadziła niektóre wydania, zwłaszcza popołudniowe, wcześniej jako felietonista i redaktor wydań)
Jolanta Klepacka (od ok. 1984, prowadziła główne wydanie razem z Krzysztofem Bartnickim)
Grażyna Kowalska (lata 80., w 1984 prowadziła główne wydanie razem z Aleksandrem Gerynem, a od 1985 – z Januszem Świerczyńskim)
Grażyna Szcześniak (w latach 1984–1985 prowadziła główne wydanie razem z Januszem Świerczyńskim)
Sławomira Śliwińska (w 1985 prowadziła główne wydanie razem z Mieczysławem Marciniakiem)
W latach 1958-1972 motywem przewodnim czołówki był utwór skomponowany przez Władysława Szpilmana, natomiast w latach 1973-1989 utwór ten został zastąpiony przez dzieło Wojciecha Kilara.
Osobną czołówkę, będącą znacznie nowocześniejszą wersją ostatniej czołówki z użyciem animacji 3D i ze zmienioną oprawą muzyczną miało w 1989 wieczorne wydanie o tytule „Echa dnia”. Nie została ona zastosowana w pozostałych wydaniach z uwagi na zakończenie emisji „Dziennika” i wprowadzenie „Wiadomości TVP1".
↑Zdarzały się czasem drobne zmiany ramówki, będące skutkiem wydarzeń bieżących.
↑W wywiadzie emitowanym w 2007 Szczepkowska mówiła, że nagranie tego wywiadu, łącznie z jej finałowym oświadczeniem, było powtarzane („dublowane”), ponieważ pierwsza wersja nagrania była nieco za długa („nie zmieściła się w czasie”).