W dzisiejszym świecie Fryderyk Habsburg to temat, który staje się coraz bardziej istotny i przyciąga uwagę szerokiego spektrum odbiorców. Od momentu powstania Fryderyk Habsburg wywołał niekończące się debaty, badania i refleksje w różnych obszarach. Jego wpływ wpłynął na codzienne życie ludzi, a także na rozwój różnych gałęzi przemysłu i sektorów. W tym artykule zbadamy wiele aspektów Fryderyk Habsburg, od jego początków po obecne implikacje, w celu lepszego zrozumienia jego znaczenia i wagi we współczesnym społeczeństwie.
Fryderyk Habsburg-Lotaryński
Friedrich Maria Albrecht Wilhelm Karl Habsburg-Lothringen-Teschen
Jego rodzicami byli arcyksiążę austriacki Karol Ferdynand (1818–1874) z linii cieszyńskiej oraz arcyksiężna Elżbieta Franciszka Maria (1831–1903) z linii węgierskiej. Arcyksiążę Fryderyk miał 5 rodzeństwa: starszego, zmarłego w dzieciństwie brata – Franciszka Józefa oraz młodszych: Marię Krystynę (1858–1929) – królową i regentkę Hiszpanii, Karola Stefana (1860–1933) – dziedzica dóbr żywieckich i kandydata na tron Polski po I wojnie światowej, Eugeniusza Ferdynanda (1863–1954) – ostatniego świeckiego mistrza zakonu krzyżackiego oraz drugą siostrę Marię Eleonorę (ur. /zm. 1864), także zmarłą w dzieciństwie.
Arcyksiążę Fryderyk od wczesnej młodości przygotowywany był do sprawowania funkcji wojskowych, a także do przejęcia ogromnego majątku po stryju – arcyksięciu Albrechcie Fryderyku. Właśnie dlatego zakres jego nauki obejmował m.in. górnictwo, hutnictwo, rolnictwo, a nawet stolarkę. Karierę wojskową rozpoczął w 1874 i szybko awansując. We wrześniu 1889 został komendantem 5 Korpusu i generałem dowodzącym w Bratysławie. Na tym stanowisku 28 kwietnia 1894 został mianowany na stopień generała artylerii. Po śmierci stryja Albrechta w 1895 przejął majątek należący do Komory Cieszyńskiej, a gdy w dziesięć lat później został mianowany generalnym inspektorem armii przeniósł się z Bratysławy do baszty augustiańskiej w Wiedniu. W 1905 został wyznaczony na stanowisko generalnego inspektora wojsk. Od 1907 stał się naczelnym dowódcą cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej. 15 listopada 1908 został mianowany na stopień generała piechoty. Po konflikcie z następcą tronu Franciszkiem Ferdynandem, latem 1914 złożył dymisję ze sprawowanych funkcji wojskowych. Jednak już po wybuchu I wojny światowej oraz zabójstwie arcyksięcia Franciszka Ferdynanda w Sarajewie 28 czerwca 1914 cesarz Franciszek Józef I mianował go głównodowodzącym armii austriackiej. 8 grudnia 1914 został mianowany na stopień marszałka polnego (22 czerwca 1915 otrzymał także tytuł pruskiego generała marszałka polnego). To właśnie z powodu jego osoby Cieszyn stał się w latach 1914–1916 siedzibą Głównego Sztabu Armii austro-węgierskiej. Po tym jak w 1916 nowy cesarz Karol I przejął dowodzenie nad armią, arcyksiążę Fryderyk stał się jego zastępcą, ale w lutym 1917 został odwołany ze stanowiska.
Po zakończeniu I wojny światowej arcyksiążę Fryderyk stracił swój majątek na terytorium ówczesnej Austrii, zaś jego majątek na Śląsku Cieszyńskim przejęły nowo powstałe państwa: polskie i czechosłowackie. Udało mu się jednak zatrzymać dobra na obszarze Węgier, dokąd wraz z rodziną przeprowadził się w 1921. Tam też 30 grudnia 1936 ostatni książę cieszyński zmarł. Został pochowany w krypcie rodowej kościoła parafialnego w Mosonmagyaróvárze. Przy głównej drodze w Mosonmagyaróvárze umieszczono pomnik przedstawiający siedzącego arcyksięcia na ławeczce.
Za swoje sukcesy na polu ekonomii arcyksiążę uzyskał doktoraty na uniwersytetach w Wiedniu, Pradze, Brnie i Lwowie. To właśnie za jego czasów zakłady hutnicze w Ustroniu, jako pierwsze w Europie, rozpoczęły montaż pługów parowych. Ponadto Fryderyk dał się również poznać jako mecenas sztuki wzbogacając zbiory w „Albertinum” o dzieła Albrechta Dürera czy Rembrandta. Był inicjatorem budowy kaplicy pw. św. Jadwigi Śląskiej na Zadnim Groniu w Wiśle oraz współfundatorem budowy neogotyckiego kościoła pw. św. Bartłomieja w Grodźcu Śląskim (postawionym w latach 1908–1910 z okazji 60. rocznicy panowania cesarza Franciszka Józefa I). Po narodzinach długo oczekiwanego syna i następcy cieszyńskiego tronu, wybudował na terenie węgierskiego majątku w Albertkázmérpuszta nowy kościół wotywny pw. św. Wojciecha i św. Stefana. Imię arcyksięcia Fryderyka nosił budynek ustrońskiej leśniczówki (niem. Erzherzog. Friedrich’sches Forsthaus), w której obecnie swoją siedzibę ma Nadleśnictwo Ustroń oraz zbudowane w 1895 r. przez członków cieszyńskiej sekcji niemieckiej organizacji turystycznej Beskiden-Verein schronisko turystyczne na szczycie góry Jaworowy (niem. Erzherzog Friedrich-Schutzhaus am Jaworowy).
Małżeństwo i dzieci
Arcyksiążę Fryderyk poślubił 8 października 1878 księżniczkę Izabellę von Croÿ-Dülmen (ur. 27 lutego 1856 w Dülmen, zm. 5 września 1931 w Budapeszcie), z którą miał 9 dzieci:
Marię Krystynę (ur. 17 listopada 1879, zm. 6 sierpnia 1962), żonę księcia Emanuela Alfreda zu Salm-Salm
Marię Annę (ur. 6 stycznia 1882, zm. 25 lutego 1940), żonę księcia Eliasza Parmeńskiego
Marię Henriettę (ur. 10 stycznia 1883, zm. 2 września 1956), żonę księcia Gottfrieda von Hohenlohe-Waldenburg-Schillingsfürst
Natalię Marię (ur. 12 stycznia 1884, zm. 23 marca 1898)
Stefanię Marię (ur. 1 maja 1886, zm. 29 sierpnia 1890)
Gabrielę Marię (ur. 14 września 1887, zm. 15 listopada 1954)
Isabellę Marię (ur. 17 listopada 1888, zm. 6 grudnia 1973), żonę księcia Jerzego Franciszka Bawarskiego
Marię Alicję (ur. 15 stycznia 1893, zm. 1 lipca 1962), żonę barona Fryderyka Waldbotta von Bassenheim
Albrechta II Franciszka (ur. 24 lipca 1897, zm. 23 lipca 1955), męża Ireny Dory Lelbach, następnie Katalin Bocskay de Felsö-Banya i Lidii Georginy Strauss-Dörner.
hiszpańskiego Batalionu Strzelców de Figueras Nr 6,
bawarskiego 5. Pułku Szwoleżerów (niem. Königlich Bayerisches 5. Chevaulegers-Regiment „Erzherzog Friedrich von Österreich),
Pułku Fizylierów Cesarza Austrii i Króla Węgier Franciszka Józefa (4. Wirtemberskiego) Nr 122 (niem. Füsilier-Regiment „Kaiser Franz Josef von Österreich, König von Ungarn” (4. Württembergisches) Nr. 122).