Krzyż za udział w Wojnie 1918

Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921
Awers
Baretka
Ustanowiono	21 lipca 1990
Wycofano	8 maja 1999
Wielkość	42 × 42 mm
Wydano	prawie 8 tys.
Powiązane	Krzyż Niepodległości Krzyż Ochotniczy za Wojnę Order Krzyża Niepodległości

Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921 – polskie państwowe odznaczenie wojskowe.

Historia

Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921 ustanowiono ustawą Sejmu z 21 lipca 1990 roku dla odznaczenia osób, które pełniąc służbę w latach 1918–1921, przyczyniły się do ugruntowania niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej. Odznaczenie nawiązuje do przedwojennego Krzyża Ochotniczego za Wojnę 1918–1921.

Krzyż nadawany był uczestnikom wojny w latach 1918–1921 we wszystkich służbach, żyjącym w dniu wejścia ustawy w życie (10 sierpnia 1990). Obejmuje on wojnę polsko-ukraińską i wojnę polsko-bolszewicką. Krzyż nadawał Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Ministra Obrony Narodowej. Odznaczeni otrzymywali odznakę Krzyża i legitymację.

Z dniem 8 maja 1999 nadawanie Krzyża uznano za zakończone. Łącznie nadano 7821 krzyży.

Opis odznaki

Odznaka w formie krzyża równoramiennego prostego wykonanego z metalu o wymiarach 42 × 42 mm, składa się z czterech równych, rozszerzonych na końcach ramion o przekroju spłaszczonego ośmioboku i związanych pośrodku sześcianem.

Na ramionach poprzecznych Krzyża wyryty jest poziomo napis: OBROŃCY – OJCZYZNY, na ramionach pionowych – daty: 1918 i 1921, w środku zaś skrzyżowania ramion znajduje się wizerunek orła na tle z białej emalii.

Forma odznaki Krzyża powtarza, z modyfikacjami, odznakę przedwojennego Krzyża Niepodległości, a wstążka powtarzała tą z Krzyża Ochotniczego za Wojnę, miała szerokość 37 mm i wykonywana była w kolorze czerwonym z dwoma wąskimi białymi pionowymi paskami.

Do 1992 roku Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921 nosiło się w kolejności po Krzyżu Walecznych, po 1992 roku – po obecnie obowiązujących odznaczeniach państwowych.

Odznaczeni

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Krzyżem za udział w Wojnie 1918–1921.

Wśród odznaczonych w 1990 byli m.in.: Zofia Jabłońska-Erdmanowa, Marian Cichy, Karol Cholewiński, Stefan Marcinkowski, Bogdan Mechowiecki, Maria Wittek, Stefan Jellenta i Jan Zieja.

Przypisy

↑ Ustawa z dnia 21 lipca 1990 r. o ustanowieniu Krzyża za udział w Wojnie 1918-1921 (Dz.U. z 1990 r. nr 53, poz. 307)
↑ ^a ^b ^c Stefan Oberleitner: Ordery, odznaczenia i odznaki III Rzeczypospolitej Polskiej 1990-1999. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001, s. 50-51. ISBN 83-7174-726-8.
↑ Art. 7 pkt 1 ust. 7 ustawy z dnia 16 października 1992 r. Przepisy wprowadzające ustawę o orderach i odznaczeniach, uchylające przepisy o tytułach honorowych oraz zmieniające niektóre ustawy (Dz.U. z 1992 r. nr 90, poz. 451)
↑ Art. 4 ustawy z dnia 21 lipca 1990 r. o ustanowieniu Krzyża za udział w Wojnie 1918-1921
↑ Tadeusz Jeziorowski, Mariusz Skotnicki (red.): Blask orderów. T. III. Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie, 2019, s. 64-65.

Falerystyka

Rodzaj odznaczenia	order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium
Elementy insygniów	godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa
Formy zredukowane	cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka
Lista odznaczeń w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie
Lista baretek w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych
Prawo	kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy
System odznaczeń w Polsce	Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe

Ordery i odznaczenia państwowe III RP

System orderowo-odznaczeniowy według starszeństwa

Ordery	Order Orła Białego Order Wojenny Virtuti Militari Order Odrodzenia Polski Order Krzyża Wojskowego Order Krzyża Niepodległości Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
Odznaczenia	Krzyż Walecznych Krzyż Wojskowy Krzyż Zasługi za Dzielność Krzyż Zasługi z Mieczami Krzyż Wolności i Solidarności Medal Virtus et Fraternitas Krzyż Zasługi Wojskowy Krzyż Zasługi z Mieczami Morski Krzyż Zasługi z Mieczami Lotniczy Krzyż Zasługi z Mieczami Wojskowy Krzyż Zasługi Morski Krzyż Zasługi Lotniczy Krzyż Zasługi Krzyż Świętego Floriana Medal za Ofiarność i Odwagę Medal za Długoletnią Służbę Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie Gwiazda Afganistanu Gwiazda Iraku Gwiazda Czadu Gwiazda Konga Gwiazda Morza Śródziemnego Gwiazda Załóg Lotniczych Krzyż Zesłańców Sybiru Krzyż Wschodni Krzyż Zachodni Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości

Ordery

Odznaczenia

Dawne odznaczenia wojskowe włączone do systemu odznaczeń państwowych

II RP na obczyźnie	Krzyż Kampanii Wrześniowej Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino Medal Lotniczy Medal Morski Medal Morski Polskiej Marynarki Handlowej Medal Wojska
Organizacje PPP	Krzyż Armii Krajowej Krzyż Batalionów Chłopskich Krzyż Narodowego Czynu Zbrojnego
RP-PRL 1944–1989	Krzyż Bitwy pod Lenino Krzyż Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie Krzyż Oświęcimski Krzyż Partyzancki Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921 Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk Medal za Warszawę 1939–1945 Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” Śląski Krzyż Powstańczy Warszawski Krzyż Powstańczy Wielkopolski Krzyż Powstańczy

Odznaczenia resortowe (ministerialne) III RP

PRM	Odznaka Honorowa „Za zasługi w zapewnianiu bezpieczeństwa państwa poza granicami RP” Odznaka Honorowa za Zasługi dla Legislacji Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Wynalazczości” Odznaka honorowa „Zasłużony dla repatriacji” Odznaka honorowa za Zasługi dla Komunikacji Elektronicznej Odznaka Honorowa za Zasługi dla Polonii i Polaków za Granicą Odznaka Honorowa za Zasługi dla Służby Cywilnej
MAP	Odznaka honorowa „Zasłużony dla Górnictwa RP” Odznaka honorowa „Zasłużony dla Łączności”
MEiN	Medal Komisji Edukacji Narodowej Medal „Zasłużony dla Nauki Polskiej Sapientia et Veritas”
MF	Odznaka „Zasłużony dla Krajowej Administracji Skarbowej” Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Finansów Publicznych RP”
MI	Odznaka honorowa „Zasłużony dla drogownictwa” Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kolejnictwa” Odznaka honorowa „Zasłużony dla transportu RP” Odznaka honorowa „Zasłużony Pracownik Morza”
MKiŚ	Odznaka Honorowa za Zasługi dla Energetyki Odznaka honorowa „Zasłużony dla Leśnictwa” Odznaka Honorowa za Zasługi dla Ochrony Środowiska i Klimatu Odznaka honorowa „Zasłużony dla polskiej geologii” Odznaka honorowa „Zasłużony dla Przemysłu Naftowego i Gazowniczego”
MKiDN	Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” Odznaka „Za opiekę nad zabytkami”
MON	Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Medal Wojska Polskiego Wojskowa odznaka „Za Rany i Kontuzje”
MRiPS	Odznaka Honorowa Primus in Agendo Odznaka Honorowa Meritis pro Familia
MRiRW	Odznaka honorowa „Zasłużony dla Rolnictwa”
MRiT	Odznaka honorowa „Za zasługi dla budownictwa” Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Geodezji i Kartografii” Odznaka Honorowa za Zasługi dla Rozwoju Gospodarki RP
MSiT	Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Turystyki” Odznaka „Za Zasługi dla Sportu”
MSWiA	Medal za Zasługi dla Straży Granicznej Medal za Zasługi dla Policji Medal imienia podkomisarza Policji Andrzeja Struja Odznaka „Zasłużony Policjant” Odznaka „Zasłużony dla Ochrony Przeciwpożarowej” Odznaka Honorowa „Za zasługi w działaniach poza granicami RP” Odznaka Honorowa za Zasługi dla Samorządu Terytorialnego Odznaka okolicznościowa Medal Stulecia Utworzenia Policji Państwowej Odznaka okolicznościowa Medal 20-lecia Utworzenia Centralnego Biura Śledczego Odznaka okolicznościowa Medal Trzydziestolecia Powołania Straży Granicznej Odznaka Świętego Floriana „Za Zasługi dla Społeczności Lokalnej”
MSZ	Odznaka Honorowa „Bene Merito”
MS	Odznaka „Za zasługi dla więziennictwa” Odznaka Honorowa za Zasługi dla Wymiaru Sprawiedliwości
MZ	Odznaka „Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu” Odznaka honorowa „Za zasługi dla ochrony zdrowia” Odznaka „Dawca Przeszczepu”
inne organy i urzędy	Medal Honorowy za zasługi dla Żandarmerii Wojskowej Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej” Medal „Reipublicae Memoriae Meritum” Medal „Pro Bono Poloniae” Medal „Pro Patria” Odznaka „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny” Krzyż Więźnia Politycznego Odznaka Honorowa „Za Rozminowanie Kraju” Odznaka Honorowa Służby Ochrony Państwa Odznaka Honorowa imienia gen. Stefana Roweckiego „Grota” Odznaka honorowa „Działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych” Odznaka Honorowa za Zasługi dla Ochrony Pracy Odznaka Honorowa za Zasługi dla Ochrony Praw Dziecka Odznaka Honorowa Zasłużonego dla Bezpieczeństwa w Górnictwie Odznaka honorowa „Za Zasługi dla bankowości RP” Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka” Odznaka honorowa „Za zasługi dla statystyki RP” Odznaka honorowa „Zasłużony dla Systemu Badań i Certyfikacji” Odznaka honorowa „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi” Odznaka „Semper paratus”
wycofane	Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe Odznaka „Mistrz Sportu” Odznaka „Zasłużony Mistrz Sportu” Medal „Pro Memoria” Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” Odznaka „Zasłużony dla Służby Celnej” Odznaka „Za zasługi dla transportu” Odznaka „Za zasługi w pracy penitencjarnej” Odznaka Honorowa Biura Ochrony Rządu Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” Odznaka honorowa „Wzorowy Kierowca” Odznaka „Wzorowego Sprzedawcy” Odznaka honorowa „Zasłużony dla Energetyki” Odznaka honorowa „Zasłużony dla górnictwa” Odznaka honorowa „Zasłużony dla bankowości” Odznaka „Za zasługi dla celnictwa” Odznaka Honorowa za Zasługi dla Skarbowości RP Odznaka „Za Zasługi dla Obrony Cywilnej” Odznaka „Za zasługi w zwalczaniu powodzi” Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej”

Zobacz też

↑ ^a ^b ^c Ordery i odznaczenia nadawane w czasie wojny i do pięciu lat po niej, obecnie wstrzymane
↑ Odznaczenia nadawane do 16 października 1992, obecnie nadawanie zakończono
↑ ^a ^b Odznaczenia nadawane do 8 maja 1999, obecnie nadawanie zakończono

Encyklopedia internetowa (odznaczenie):

PWN: 3928277

Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921

Historia

Opis odznaki

Odznaczeni

Przypisy

Enciclo

Wikious

Sapientia

Scientia

Boobota

Anandapedia

Sagapedia

Wikithot