Çatışma teorileri

Çatışma, rekabetçi bir ortamda iki veya daha fazla insan topluluğunun arasında geçen amaçlı etkileşimden kaynaklanır. Çatışma teorileri, toplumu içindeki farklı gruplar arasındaki eşitsizliklere odaklanarak inceler. Çatışma teorisi deyince akla ilk gelen isim Karl Max (1818-1883)' tır. Sosyal çatışma, rol çatışmasında olduğu gibi tarafların tek tek bireylerden değil; gruplar, örgütler ve kalabalıklar gibi toplulukların içinde olduğu çatışmayı ifade eder. Toplumu oluşturan gruplar arasındaki güç bölünmeleri ve kaynak eşitsizliğine dayalı rekabetten kaynaklanan çıkar çelişkisini ele alan, çatışmanın toplumun gelişimi açısından önemli bir yeri olduğunu dile getiren bir teoridir. Sınıfsal, ırksal, dini ve toplumsal çatışmalar; grevler ve sivil karışıklıklar; yürüyüşler, gösteriler ve protestolar gibi geniş bir yelpazedeki sosyal olguları kapsar. Toplumların genel yapısını çözümleyen bir yaklaşım olarak, işlevselciliğe karşı oluşturulmuştur.

İçinde üç kapsam bulunur:

• İnsanların istedikleri, elde etmeye çalıştıkları; ancak toplum tarafından belirlenmemiş olan ama insanların hepsinde ortak bazı temel çıkarlara sahip olduklarıdır.
• Toplumsal ilişkilerin çekirdeği olarak güç'e verilen ağırlıktır. Çatışma kuramcıları her zaman güçü yalnız az bulur ve eşitsizce bölünmüş ve dolayısıyla çatışmanın bir kaynağı olarak değil esas itibarıyla zorlayıcı olarak görülürler.
• Değerlerin ve düşüncelerin bütün toplumun kimliğini ve hedeflerini belirleyen araçlar olmaktan çok, farklı toplulukların kendi amaçlarını gerçekleştirmek üzere kullandıkları silahlar olarak görülmesidir.

Çatışma teorisi temel olarak sosyal ve ekonomik gücün suça etkileri, kişi ve grupların davranışlarını belirleme ve kontrol etme yeteneğini tanımlamaktır. Gücün eşit olmayan dağılımı çatışmayı yaratır. Çatışma güç için rekabete yerleşmiştir. Çatışma kuramına göre, suç kavramı güçlüler tarafından tanımlanmıştır, yasalar kültürel olarak görelidirler ve doğru ile yanlışın kesin bir standardı ile bağlanmamışlardır.

Çatışma teorisinin temellerini ilk sosyologlardan Karl Marx ve Max Weber atmıştır. Sosyolojide çatışma teorisi Karl Marx tarafından 19. yy başlarında yaratılmıştır. Çatışma teorisinin temel ögeleri Marx'ın eserlerinde açık bir şekilde bulunmaktadır. İlk olarak insanların belli bir tabiata ve önceden belirlenmiş çıkar duygularına sahip olduklarına inanır. İkinci olarak tarihsel ve çağdaş toplumu, farklı çıkarlara sahip toplumsal kümeler arasındaki çatışmalar açısından incelenir.

Kaynakça

• "Çatışma Teorisi". Türkçe Bilgi. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
• "Çatışma Teorisi Nedir?". 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2020. 

1. ^ ^{a b c} Oberschall, A. (1978). Theories of social conflict. Annual review of sociology, 4(1), 291-315.
2. ^ ^{a b} Rössel, J., & Manza, J. (2013). Conflict theory.
3. ^ ^{a b} Bingöl, İ. (2023). Modern Çatışma Kuramının Öncüleri Üzerine Bir Değerlendirme: Ralf Dahrendorf, Lewis A. Coser ve Randall Collins.